Oude blikken, wat zijn ze mooi! Zo worden ze tegenwoordig niet meer gemaakt. Reden genoeg om een tentoonstelling te wijden aan dit prachtige product. Wanneer we over blik spreken, bedoelen we overigens niet uitsluitend de bewaarblikken. Er is ook prachtig speelgoed van blik gemaakt. Je ziet het allemaal in de tentoonstelling ‘Een blik van herkenning’.
De geschiedenis achter blik
Aan wie hebben we ‘het blik’ te danken? Daarvoor gaan we terug in de tijd naar het Frankrijk van Napoleon Bonaparte. In 1795 is de Franse Revolutie volop aan de gang. Generaal Napoleon is ten strijde getrokken met zijn troepen, maar hij heeft een probleem. Het blijkt lastig om de soldaten van vers voedsel te voorzien. Daarom looft Napoleon een beloning uit voor degene die een nieuwe methode weet te ontwikkelen om voedsel te conserveren.
Het is de Franse kok Nicholas Appert die uiteindelijk met een oplossing komt en in 1809 de beloning van Napoleon op mag strijken. Hij verpakt etenswaren in glazen flessen die hij in kokend water onderdompelt. Hierdoor blijft het eten lange tijd houdbaar. Hoewel het blik op dit moment nog niet ten tonele is gekomen, is dit wel het punt in de geschiedenis waar het allemaal begon. Een andere Fransman past de methode van Appert iets aan, namelijk hij vervangt de flessen voor blik. Het conservenblik is hiermee geboren. Het patent op blik wordt vervolgens gekocht door twee Engelsmannen en zij beginnen in 1812 de allereerste blikfabriek.
Blik in Nederland
In Nederland duurt het nog wat langer voordat de eerste blikfabrieken verschijnen. Deze komen pas eind 19e eeuw op. Het blik dat zij maken is vooral bedoeld voor de koek-, snoep-, koffie- en cacaofabrikanten om hun producten in te verpakken. Dit vergemakkelijkt het vervoer en de verkoop. Al snel ontdekt men dat de blikken ook een waar reclameproduct zijn. Merken als Van Nelle, Douwe Egberts en Verkade zetten hun naam in grote letters op de kleurrijke blikken. Dit zul je ook terugzien bij de blikken in de tentoonstelling.
Museum Collectie Brands, zou Museum Collectie Brands ook niet zijn als er een regionaal tintje aan de tentoonstelling zit. In Een blik van herkenning komt ook het verhaal van de bekende Drentse blikfabriek Drenthina aan bod. Sterker nog, een deel van de tentoongestelde blikken komt uit bruikleen van het Archief Blikfabriek Hoogeveen dat is verbonden aan aan de huidige blikfabriek in Hoogeveen; Trivium Packaging. Waaronder hét topstuk van de tentoonstelling. Het icosaëder blik ontworpen door M.C. Escher.
Blik om mee te spelen
Behalve een zeer praktisch materiaal om voedsel in te verpakken, is blik ook gebruikt om er speelgoed van te maken. Het zijn kleine kunsttukjes op zich, die met veel vakmanschap zijn gemaakt. Het speelgoed springt in het oog vanwege zijn felle kleuren en is vaak voorzien van een mechaniek waardoor het kan bewegen. De verleiding is groot om weer met de auto’s, treinen, kikkers en eenden te gaan spelen, maar dat doen we toch maar niet. Met de komst van plastic speelgoed is speelgoed van blik zeldzaam geworden en daarmee een echt collectorsitem. Daarom verdient dit prachtige speelgoed ook zeker een ereplaats in de tentoonstelling.