Cultuurhistorie en nostalgie
In Museum Collectie Brands kom je de meest uiteenlopende voorwerpen tegen. Van unieke eeuwenoude stukken tot meer alledaagse gebruiksvoorwerpen. Een kleine greep uit de collectie: middeleeuws monnikenwerk, Duits noodgeld, bijbels in alle soorten en maten, gereedschappen van veenarbeiders uit de vorige eeuw, maar ook diverse voorwerpen omtrent dood en rouw.
Niet alle voorwerpen lijken in eerste instantie even bijzonder of kostbaar, maar als je verder kijkt, naar de schoonheid der dingen, zoals museumgrondlegger Jans Brands dat als geen ander kon, dan gaan de voorwerpen leven. Dan zie je het vakmanschap van de maker, de sporen van al die handen die het ooit hebben vastgehouden en ga je de verhalen achter de voorwerpen zien. Zij schetsen een tijdsbeeld, het leven van mensen.
Precies dát is waar het bij Museum Collectie Brands allemaal om draait. Al die verschillende voorwerpen uit uiteenlopende tijden, uit Drenthe en van over heel de wereld, dragen allemaal een verhaal met zich mee. Soms een beetje vreemd, soms wonderbaarlijk, en soms ook heel herkenbaar.
Nieuwsgierig geworden naar ons museum? Bekijk hier de minidocumentaire van MuseumTV:
Benieuwd hoe anderen ons museum ervaren? Lees hier de uitkomsten
van de museumtest van het Dagblad van het Noorden (08-08-2020).
Thema’s van de collectie
De omvangrijke collectie van Jans Brands is ondergebracht in 14 thema’s.
Deze thema’s komen afwisselend in het museum aan bod.
- Drentse geschiedenis
- Gechiedenis van Nederland
- Tweede Wereldoorlog
- Theologie en kerkgeschiedenis
- Begrafenisrituelen
- Recht en wet
- Almanakken
- Letterkunde en taalwetenschap
- Oude handschriften en drukwerken
- Metrologie
- Archeologie
- Munten en penningen
- Historiche voorwerpen
- Industrieel erfgoed
Museumbibliotheek
Een aanzienlijk deel van de collectie bestaat uit boeken. Daarom bevindt zich in het museum een heuse bibliotheek. Hier mag je als bezoeker zelf de boeken inkijken en bestuderen. Naast boeken zijn hier ook diverse objecten tentoongesteld en vind je hier ons rariteitenkabinet.
Momenteel wordt de museumbibliotheek opnieuw ingericht. Een deel van de boeken en voorwerpen zijn tijdelijk naar de opslag verplaatst. Echter, valt er nog altijd genoeg te zien. In het eerste kwartaal van 2021 hopen wij de nieuw ingerichte bibliotheek feestelijk te kunnen openen.
Een impressie van het nieuwe ontwerp van de museumbibliotheek.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door:
Pronkstukken van de collectie
Het leenmannenregister van
de bisschop van Utrecht
(status quo najaar 1379)
Registrum feodalium bornorum
Ecclesie Traiectensis
Het leenmannenregister is het absolute topstuk van Museum Collectie Brands. Het betreft een bijzonder stukje Nederlandse geschiedenis. In dit register staan namelijk alle leenmannen van de Rooms-Katholieke bisschop van Utrecht, Floris van Wevelinchoven (bisschop van 1379 tot 1393), in het Oversticht (Drenthe, Overijssel en de stad Groningen) geregistreerd.
Leenmannen kregen gronden, goederen en bepaalde rechten in bruikleen van de kerk. Hieruit verkregen zij ook inkomsten. Als tegenprestatie zworen zij de bisschop hun trouw en oefenden zij rechterlijke, bestuurlijke en militaire taken uit.
Naast dit exemplaar bestaat nog een tweede exemplaar welke zich in het Utrechts Archief bevindt. Echter is deze incompleet en indertijd actief bijgehouden. Wanneer een leenman werd opgevolgd door een nieuwe leenman, werd de oude naam vervangen – doorgehaald of uit het perkament gekrast – door de nieuwe. Ook werden er aanvullende aantekeningen gemaakt. Wat het exemplaar van Museum Collectie Brands zo uniek maakt, is dat hierin nauwelijks wijzigingen zijn doorgevoerd en de namen van de originele leenmannen te vinden zijn. Men spreekt daarom ook wel van een netexemplaar.
De omslag van het register is uit varkensleer vervaardigd, de 164 pagina’s zijn van perkament (dierenhuid). Het schrift is in Oudnederlands opgesteld en maakt zelfs al vermelding van Emmen ~ Empne. De lijst beschrijf de situatie in het najaar van 1379, maar is vermoedelijk eind 1380 vervaardigd. Jans Brands wist het leenmannenregister bij een veilig ‘op de kop te tikken’, omdat hij in tegenstelling tot anderen inzag dat hij met een uniek stukje historie van doen had.