Op een steenworp afstand van Emmen vind je Museum Collectie Brands. Een museum dat zijn naam
dankt aan Jans Brands. Wat ooit begon als een particuliere verzameling in een oude boerderij aan de Herenstreek in Nieuw-Dordrecht groeide uit tot een erkend museum.
Een tv-reportage van SBS6 over Jans Brands en zijn verzameling medio 1996:
Van boerderij naar museum
De verzameling van Jans Brands, welke de kern van de museale collectie vormt, is ongekend in zijn omvang en diversiteit. De verzameling bestaat namelijk uit 70.000 boeken en voorwerpen. Voordat het museum bestond, bewaarde Jans Brands zijn spullen in en rondom zijn woonboerderij aan de Herenstreek. De boerderij stond tot aan de nok toe vol, kamer na kamer. Bijzonder was dat Jans Brands tussen alle stellingen, stapels kranten en dozen altijd alles precies wist te vinden, want Jans Brands had een gouden geheugen.
Een uitdrukkelijke wens van Jans Brands was dat zijn collectie bij elkaar bleef en in Nieuw-Dordrecht bewaard zou blijven. Daartoe werd in 1991 de Stichting Nieuw-Dordrecht Historisch en Cultureel Brands (NDHC) opgericht. Hiermee begon ook de lange strijd voor een museum. Waar de plaatselijke bevolking langzamerhand de waarde van de verzameling van Jans Brands begon in te zien en de media ook over de collectie begon te schrijven, bleef een museum uit. Jans Brands raakte zo ontmoedigd dat hij overwoog zijn collectie naar Amerika te laten overbrengen en vroeg een sloopvergunning aan voor zijn boerderij. Dankzij de inspanningen van een enkele fanatieke voorvechters kwam de Provincie Drenthe de unieke collectie van Jans Brands ter ore. Gedeputeerde Staten stelden een officieel onderzoek in. Zij presenteerden in 1999 de uitkomsten van hun onderzoek naar de Collectie Brands. Het onderzoeksrapport stelde dat de verzameling als cultuurhistorisch zeer waardevol kon worden gezien en absoluut voor Drenthe behouden diende te blijven.
In 2003 werd een tweede stichting opgericht, de stichting tot Behoud van de Culturele en Historische Collectie Brands (BCB). Jans Brands droeg in 2009 officieel zijn collectie over aan de BCB-stichting en verhuisde in 2010, na heel zijn leven in de boerderij aan de Herenstreek te hebben gewoond, naar een andere woning in het dorp. Onder de hoede van de BCB-stichting werd de stichting NDHC verantwoordelijk voor het dagelijkse beheer van de collectie. In 2010 werd gestart met de bouw van het museum. De boerderij van de familie Brands werd verbouwd en voorzien van een moderne grote aanbouw met bibliotheek en bezoekersfaciliteiten. Uiteindelijk, na ruim twintig jaar strijd en volharding, werd op 17 november 2011 het museum officieel geopend. In 2015 werd een andere belangrijke mijlpaal bereikt, de Collectie Brands werd opgenomen in het Museumregister Nederland. Zo ontstond uit het levenswerk van één enkele bijzondere man; Museum Collectie Brands.
Foto van vroeger:
Jans Brands omgeven door deel van zijn verzameling.
Een trotse Jans Brands tijdens de opening
van het museum op 17 november 2011.